Polikistik Over Hastalığı
Polikistik over sendromu, günümüzde bayanlar arasında sık karşılaşılan bir hastalıktır ve görülme sıklığı gün geçtikçe artmaktadır. Yapılan araştırmalar geçtiğimiz yıllarda kadınların %10’unda görülen bu hastalığın %25 seviyelerine çıktığını göstermektedir. Yeterli önlemin alınmaması ile bu hastalığın daha fazla yaygınlaşması ve halk sağlığı sorunu haline gelmesi bekleniyor. Bu hastalık, kadınların adet düzensizlikleri gibi nedenler ile yumurtalıklarda birden fazla kistin oluşması anlamına gelir.
Polikistik over sendromu henüz nedeni tam olarak belirlenmemiş bir hastalıktır ancak genetik faktörlerin, obezitenin, hormonsal düzensizliklerin ve adet düzensizliği gibi durumların, bu hastalığa neden olduğu bilinmektedir.
Polikistik Over Hastalığı Kimlerde Görülür?
Bu hastalık genellikle ergenlik çağının başlangıcında görülmektedir. Bunun nedeni ergenlik çağına gelen kız çocuklarında çalışmaya başlayan hormonların, hatalı olarak çalışmasıdır.
Bu hastalık, obezitesi olan kadınlarda sıklıkla görülmektedir. Bunun nedeni ise düzensiz beslenme sonucunda kilo alan hastaların insülin seviyelerinin yükselmesidir. Hücrelerin içine bulunan insülin miktarının artması, bunların yumurtalara bağlanmasına ve hormonların bozulmasına neden olur.
Ailesinde polikistik over olan kadınlarda da sıklıkla görülmektedir. Örneğin; annesinde bu hastalık varsa, kız kardeşlerinden en az birinde bu hastalığın görülme ihtimali yüksektir.
Polikistik over nedenleri nelerdir?
Genetik faktörlere bağlı olarak geliştiği düşünülen bu hastalığın nedeni yumurtalıklardaki erkeklik hormonunun fazla salgılanmasıdır. Androjen adı verilen bu hormon yumurtanın gelişimini önler ve bozar. Bunun sonucunda yumurtalık etrafında çeşitli büyüklükte kistler gelişebilir.
Bu hastalığın bir başka nedeninin ise insülin seviyesinde artış olduğu düşünülmektedir. İnsülinin artması sonucunda yumurtalıktaki androjen miktarı artar ve kıllanma ile birlikte fazla kilo ve yumurtalama problemleri görülebilir.
Polikistik over hastalığı hangi yaş gruplarında görülür?
Bu hastalık, ergenlik çağına gelmiş her kadında görülebilir. Menopozdan sonra adet dönemi kesilen kadınlarda bu hastalığın gerilemesi beklenilir ancak tam aksine daha fazla belirti vermeye başlar. 50 yaşın üzerindeki kadınlarda daha fazla rahatsızlığa neden olabilir. Bu nedenle hastalığın erken yaşta tedavi edilmesi gerekir.
Belirtileri nelerdir?
Bu sendromun her kadın için belirtileri farklıdır. Çok yaygın olarak görülen belirtilerini şu şekilde açıklayabiliriz;
- Düzensiz olan ve seyrek görüle âdet kanamaları
- Vücudun farklı yerlerinde yara ya da lekeler oluşması
- Deri dökülmesi ve kepeklenme
- Yumurtlamamaya bağlı olarak gelişen kısırlık
- Yüz, karın, sır bölgesi, karın ve bacaklarda aşırı tüylenme
- Yağlı cilde bağlı olarak bol miktarda akne gelişmesi
- Karın bölgesinde yalanmaya bağlı olarak gelişen obezite
- Saçların erkek tipi dökülmesi ve incelmesi
- Boyun, kol ve göğüs bölgesinde rengi koyulaşan deri oluşması
- Depresyon
- Kasın ve rahim ağrıları
- Uyku apnesi
Polikistik over hastalığının neden olduğu diğer hastalıklar?
Polikistik over sendromu tedavi edilmediği durumlarda, farklı hastalıklara da neden olmaktadır. Bu hastalıklar aşağıdaki şekilde açıklanabilir.
- Bu hastalığı taşıyan kadınların yarısından fazlasında, 40 yaş öncesinde şeker hastalığı görülebilir.
- Bu hastalığa sahip olan kadınların, aynı yaştaki diğer kadınlardan 7 kat daha fazla kalp krizi taşıdı belirtilmiştir.
- Bu hastalık beraberinde hipertansiyonu da getirir.
- Polikistik over olan hastalarda kötü huylu kolesterol seviyesi yüksek, iyi huylu kolesterol seviyesi ise alçak görünür.
- Bu hastalık kadınlarda uyku apnesi yani uyurken nefes tutma hastalığına neden oluyor.
- Bu hastalığı taşıyan kadınların büyük bir kısmında depresyon ve panik atak görülebilir.
- Yumurtalıkların çatlamıyor olması kısırlığa neden olur.
- Bu hastalık, anormal hücrelerin çoğalmasına ve rahim kanserine neden olur.
Polikistik over nasıl tedavi edilir?
Bu hastalığın tedavisi oldukça zordur ve birden fazla tedavi seçeneği değerlendirilebilir. Hastalığın tedavisi genellikle hastaların şikâyetlerine göre değişlik gösterir. Ayrıca şeker ve kanser gibi hastalıkların oluşmasını önlemek için de çeşitli tedavi yöntemleri kullanılabilir.
- Bu hastalığın tedavisinde adet düzensizliğinin giderilmesi için beslenme programı yapılmalıdır. Diyetisyen eşliğinde yapılan beslenme programı ile birlikte diyet uygulandığında, adet düzensizlikleri önemli ölçüde azalır. Bu hatsalar işlenmiş ve yağlı gıdalardan kaçınmalı, bol bol sebze ve meyve tüketmeli ve yağsız et ile beslenmelidir.
- Doğum kontrol hapları ile yapılan tedavide ise bu hastalığın neden olduğu erkeksi durumlar kontrol altına alınabilir. Aşırı kıllanma, erkelik hormonlarının azaltılması, sivilcelerin azalması, derideki renk değişimlerinin önlenmesi için doğum kontrol hapları ile tedavi yapılır. Bu haplar aynı zamanda rahim kanseri ihtimalini de önler.
- Kısırlık şikâyeti olan hastalar için de yumurtlamayı arttıran ilaçlar ile tedavi sağlanır.
- Yumurtlamanın arttırılması için kullanılan bir başka tedavi yöntemi ise cerrahidir. Laporoskopi ile yapılan bu cerrahi işlemde yumurtalıkların birkaç yerden delinmesi ve çatlaması sağlanır. Bu ameliyattan sonra hastalar, aynı gün içinde evlerine dönebilir. Ameliyat küçük kesiler ile yapıldığından iz kalmaz ve oldukça kolay yapılan bir ameliyattır.
- Tüylenme, sivilce sorunu, erkeklik hormonu azaltılması ve saç dökülmesinin azaltılması için de çeşitli ilaç tedavileri yapılabilir. Bu etkilerin hepsinin birden kaybolması için birkaç ilaçla birlikte tedavi sağlanabilir. Fazla tüylerden kurtulmak için lazer epilasyon gibi yöntemler de tedavi sürecine eklenebilir.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Doktorları
Op. Dr. Gülizar Yeşilkaya
KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM